การบำบัดด้วยกลิ่น หรือ สุคนธบำบัด มีมายาวนานกว่า 6000 ปีแล้ว นับตั้งแต่ชาวอียิปต์รู้จักการใช้น้ำมันหอมระเหยที่สกัดจากพืชหอมต่างๆ โดยนำมาใส่ในน้ำอาบหรือนวดตัวหลังอาบน้ำเพื่อให้รู้สึกผ่อนคลาย ภายหลังนักวิทยาศาสตร์พบว่าน้ำมันหอมระเหยที่สกัดมาจากพืชหลากหลายชนิดมีโครงสร้างทางเคมีที่มีสรรพคุณในการบำบัดทั้งทางร่างกายและจิตใจ มีผลทำให้รู้สึกผ่อนคลาย สดชื่น และอารมณ์ดี น้ำมันหอมระเหยที่สามารถออกฤทธิ์ในการบำบัดนั้นจะต้องเป็นน้ำมันหอมที่สกัดได้จากพืชจริง ๆ เท่านั้น ไม่ใช่กลิ่นสังเคราะห์ที่สร้างขึ้น

เมื่อเราสูดดมน้ำมันหอมระเหยเข้าไปโมเลกุลของน้ำมันหอมระเหยจะเข้าไปจับกับตัวรับที่มีความจำเพาะบริเวณเยื่อบุในโพรงจมูกและแปรไปเป็นสัญญาณทางไฟฟ้าเคมีส่งต่อไปยังสมอง ส่งผลให้เกิดการกระตุ้นร่างกายตามการออกฤทธิ์ของโครงสร้างทางเคมีของน้ำมันหอมระเหยนั้น ๆ ซึ่งจะแตกต่างกันไปตามชนิดของพืช บางชนิดสามารถช่วยลดความเจ็บปวด บางชนิดช่วยให้อารมณ์ดี และบางชนิดจะทำให้รู้สึกผ่อนคลาย ลดความตึงเครียด ทำให้รู้สึกสงบและหลับสบาย โดยน้ำมันหอมระเหยจากพืชที่ออกฤทธิ์ในการลดความเครียด ได้แก่

น้ำมันหอมระเหยจากดอกคาโมไมล์ (Chamomile oil) เป็นน้ำมันหอมระเหยที่ขึ้นชื่อว่าทำให้จิตใจสงบระงับและหลับสบาย ใช้ได้ดีกับผู้หญิงที่มีอาการ PMS หรืออาการเครียดจากประจำเดือน มีอารมณ์หงุดหงิด และอาการปวดท้องประจำเดือน นอกจากนี้ยังสามารถชงดื่มได้ในรูปแบบของชาคาโมไมล์ เมื่อชงดื่มก่อนนอนจะทำให้รู้สึกผ่อนคลายและช่วยให้นอนหลับง่ายขึ้น นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ในการผ่อนคลายกล้ามเนื้ออีกด้วย

น้ำมันหอมระเหยจากดอกลาเวนเดอร์ (Lavender Oil) มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ เบาบาง มีฤทธิ์ในการปรับสมดุลของร่างกายและจิตใจ ช่วยทำให้รู้สึกผ่อนคลาย นอนหลับได้ดีขึ้น นอกจากนี้ยังเป็นน้ำมันหอมระเหยที่ใช้กับผิวหนังได้ดี จึงมีผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางกลิ่นลาเวนเดอร์ที่ใช้กับผิวมากมายในท้องตลาด เช่น ครีมบำรุงผิวและแป้งหอม แต่อย่างไรตามดังที่กล่าวมาข้างต้น น้ำมันหอมระเหยจากคาโมไมล์จะออกฤทธิ์ได้ดีจะต้องเป็นสารสกัดจากธรรมชาติเท่านั้น

น้ำมันหอมระเหยจากเบอร์กาม็อตหรือมะกรูด (Bergamot Oil) เป็นน้ำมันที่สกัดได้จากผิวมะกรูด มีสารเคมีที่ให้รู้สึก สดชื่น ผ่อนคลาย จิตใจสงบ ลดความซึมเศร้า และช่วยให้นอนหลับสบาย

น้ำมันหอมระเหยจากยูคาลิปตัส (Eucalyptus Oil) มีฤทธิ์ในการกระตุ้นร่างกาย ให้ความรู้สึกสะอาด นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อได้อีกด้วย

น้ำมันหอมระเหยจากเป็ปเปอร์มินต์ (Peppermint Oil) มีฤทธิ์ช่วยกระตุ้นให้ร่างกายและจิตใจตื่นตัว มีสมาธิ หากนำไปใช้นวดจะช่วยระงับปวดและคลายความเมื่อยล้าได้

น้ำมันหอมระเหยจากดอกกระดังงา (Ylang Ylang Oil) ช่วยทำให้ผ่อนคลาย ลดอาการซึมเศร้าหดหู่ ลดความเครียด ช่วยให้นอนหลับสบายและผ่อนคลายมากขึ้น

น้ำมันหอมระเหยจากทีทรี (Tea Tree Oil) มีฤทธิ์ในการกระตุ้น ทำให้รู้สึกสดชื่นและยังมีฤทธิ์ในการรักษาสิวและแผลติดเชื้อได้ ดังนั้นจึงเหมาะที่จะนำไปผสมกับผลิตภัณฑ์บำรุงผิวโดยเฉพาะผิวหน้า

สำหรับวิธีการใช้น้ำมันหอมระเหยในการบำบัดความเครียดนั้นสามารถทำได้หลากหลายวิธีทั้งการสูดดม การประคบ การนำไปใช้กับผิวโดยตรงโดยการนวด การแช่ การทา แต่สามวิธีที่เป็นที่นิยมมากที่สุดได้แก่

1. การเผาน้ำมันหอมระเหย โดยใช้เตาเผาน้ำมันหอมระเหยเพื่อให้กลิ่นหอมของน้ำมันหอมระเหยนั้นกระจายไปทั่วห้อง เมื่อสูดดมเข้าไปจะรู้สึกผ่อนคลาย แต่วิธีนี้จะต้องระวังไม่ให้น้ำมันหอมระเหยแห้งเนื่องจากเป็นการใช้ไฟในการเผาถึงแม้จะเป็นเทียนไขก็อาจทำให้เกิดไฟไหม้ได้

2. การผสมน้ำมันหอมระเหยในน้ำมันนวดตัว วิธีนี้นอกจากจะช่วยบำบัดความเครียดด้วยกลิ่นหอมของน้ำมันหอมระเหยแล้วยังช่วยคลายความตึงเครียดของกล้ามเนื้อจากการนวดได้อีกด้วย

3. การผสมน้ำมันหอมระเหยในน้ำอาบ การผสมน้ำมันหอมระเหยเจือจางให้มีกลิ่นอ่อน ๆ ในอ่างอาบน้ำจะช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายและสดชื่นมากขึ้น

อย่างไรก็ตามการใช้น้ำมันหอมระเหยในการบำบัดในระยะแรกควรใช้ในปริมาณน้อย ๆ แล้วค่อยปรับให้เหมาะกับร่างกาย เนื่องจากน้ำมันหอมระเหยจากพืชแต่ละชนิดมีความแรงแตกต่างกันไปและความไวต่อการสัมผัสของคนเราก็ยังมากน้อยต่างกันอีกด้วย การใช้ปริมาณมากตั้งแต่เริ่มจึงอาจส่งผลในทางตรงกันข้ามได้ และไม่ควรใช้น้ำมันหอมระเหยในการบำบัดติดต่อกันนานเกิน 12 สัปดาห์เนื่องจากอาจส่งผลให้เกิดการระคายเคืองเนื่องจากการรับสารเคมีมากเกินไป นอกจากนี้อีกเรื่องหนึ่งที่ควรทราบก็คือ การใช้น้ำมันหอมระเหยเป็นเพียงการใช้เพื่อการบำบัดเท่านั้นไม่ใช่การรักษาความเจ็บป่วยแต่อย่างใด ดังนั้นหากมีอาการเจ็บป่วยที่ไม่สามารถบำบัดให้ดีขึ้นได้ควรปรึกษาแพทย์ค่ะ

บทความโดย รักสุขภาพดอทคอม Raksukkapap.com

ขอบคุณภาพประกอบจาก freedigitalphotos.net โดย Just2shutter