ในปัจจุบันเรามีผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ มากมายในท้องตลาดให้เลือกใช้เพื่อทำความสะอาดใบหน้าของเรา แต่คุณอาจไม่ทราบว่าปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับผิวหน้า เช่น ผิวแห้ง ผิวมัน สิว กระ ฝ้า และอื่น ๆ อาจมีสาเหตุจากการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวหน้าที่ไม่ถูกกับผิวเราก็เป็นได้ บทความนี้จะช่วยให้คุณสามารถเลือกผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวหน้าที่เหมาะสมกับผิวของคุณอย่างแท้จริง

ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวหน้ามีอะไรบ้าง

              ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวหน้าตามท้องตลาดมีด้วยกันมากมายหลายรูปแบบทั้ง สบู่ก้อน สบู่เหลว ครีม เจล โฟม ล้างหน้า และอื่น ๆ แต่ละชนิดก็ระบุคุณสมบัติที่ดึงดูดให้เลือกซื้อเลือกหากันทั้งนั้น แต่เราจะรู้ได้อย่างไรว่าชนิดไหนเหมาะกับผิวหน้าเรามากที่สุด ผศ. พญ. สุวิรากร โอภาสวงศ์ อาจารย์พิเศษ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้ให้ความเห็นไว้ดังนี้

                เมื่อตอนเด็ก ๆ เราใช้น้ำเปล่าล้างหน้าทุกวัน ไม่เห็นมีปัญหา และผู้ใหญ่ก็ชอบบอกว่าให้ใช้น้ำเปล่าหน้าจะได้ไม่เสีย แต่ตามข้อเท็จจริง เมื่อเราโตขึ้นเป็นวัยรุ่น ต่อมไขมันจะทำงานมากขึ้น ความมันบนใบหน้า ฝุ่นละอองที่อุดตัน เชื้อแบคทีเรียที่สะสมทำให้สิวอุดตัน สิวหัวดำ หรือสิวอักเสบได้ ดังนั้นผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดจึงเข้ามามีบทบาทอย่างเลี่ยงไม่ได้

             ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่ดีควรมีคุณสมบัติในการล้างสิ่งสกปรก ฝุ่นละออง คราบเหงื่อไคล เชื้อโรคและเครื่องสำอางให้ออกมาละลายน้ำได้โดยไม่ทำลายไขมันตามธรรมชาติที่ปกป้องผิวหนัง

           สบู่ก้อน เกิดจากการผสมของไขมันพืชหรือสัตว์กับด่างของโซเดียมหรือโพแทสเซียม โดยทั่วไปจะมีประจุลบและมีความเป็นด่างมีประสิทธิภาพและเกิดฟองได้ดีมาก แต่เนื่องจากมีประสิทธิภาพในการชะล้างความมันได้ดีจึงอาจก่อให้เกิดการระคายเคืองผิวหนังได้ หลังล้างหน้าด้วยสบู่ก้อนจะทำให้ผิวหนังมีความเป็นด่างมาก ทำให้แบคทีเรียที่เกิดสิวเจริญได้ดี ดังนั้นสบู่ชนิดนี้จึงเหมาะกับผิวปกติ แต่ไม่เหมาะกับคนที่ผิวบอบบางและแพ้ง่าย และไม่ควรใช้สบู่ก้อนที่ถูตัวมาล้างทั้งหน้าทั้งตัวในก้อนเดียวกันเพราะอาจทำให้เกิดการระคายเคืองได้

             สบู่สังเคราะห์ หรือที่เรียกว่า Syndet หรือ Soapless Soap อาจจะอยู่ในรูปสบู่ก้อนหรือสบู่เหลว โฟม เจล ก็ได้ ผลิตภันฑ์ทำความสะอาดชนิดนี้สามารถปรับความเป็นกรดด่างให้เท่ากับผิวหนังได้ และอาจจะใส่สารที่ทำให้เกิดความชุ่มชื้นแก่ผิวหนัง ปัจจุบันจึงนิยมใช้กลุ่มนี้มาก สารทำความสะอาดที่ใช้มีคุณสมบัติช่วยทำให้คราบไขมันสิ่งสกปรกบนผิวละลายออกมาอยู่ในสบู่สังเคราะห์และล้างออกโดยน้ำได้ โดยรวมเรียกสารเหล่านี้ว่า surfactant มีหลายประเภททั้งที่มีประจุบวกและประจุลบ ไม่มีประจุ มีทั้งสองอย่างซึ่งกลายเป็นจุดเด่นที่นำมาใช้ในการโฆษณาได้ สารทำความสะอาดที่มีประจุจะทำความสะอาดได้ดีกว่าสารที่ไม่มีประจุแต่ทำให้เกิดการระคายเคืองมากกว่า สารที่ไม่มีประจุจะเกิดฟองน้อยกว่าส่วนการเลือกใช้นั้นขึ้นอยู่กับชนิดผิวของแต่ละคน

            โลชั่นเช็ดหน้า หรือที่รู้จักกันในชื่อ แอสตริงเจน แคลริฟายอิ้งโลชั่น หรือ โทนเนอร์ ใช้เช็ดหลังจากการล้างหน้า อาจมีส่วนประกอบของแอลกอฮอล์เพื่อเช็ดความมันบนใบหน้าและให้ความรู้สึกว่าหน้าตึง กระชับรูขุมขน หรือใช้ในผู้ที่มีสิวง่าย

            ครีมเช็ดหน้า (คลีนซิ่งครีม หรือ ออยล์) เหมาะกับผู้ที่มีผิวแห้ง แพ้ง่าย ใช้เช็ดเครื่องสำอางทำให้เช็ดออกได้ง่าย เพราะเครื่องสำอางส่วนใหญ่สามารถละลายในน้ำมันได้ดี

          สครับ (scrub) ผลิตภัณฑ์ชนิดนี้จะใส่เม็ดหยาบ ๆ เพื่อไปขัดเอาเซลล์ผิวหนังที่ตายแล้วออก ทำให้ผิวหน้าดูสะอาดขึ้น บางครั้งก็จะโฆษณาว่าเป็นการขัดผิวเทียบเท่าที่แพทย์ทำตามคลินิก แต่จริง ๆ ไม่สามารถกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในแบบที่เครื่องมือแพทย์สามารถทำได้ ผลิตภันณฑ์ชนิดนี้ไม่ควรใช้บ่อยเพราะอาจเกิดการะคายเคืองได้ง่าย

             ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดไร้ไขมัน สามารถทำความสะอาดผิวหนังโดยที่ไม่มีสบู่และไขมัน สามารถใช้ทำความสะอาดผิดหนังที่แห้งได้โดยไม่ต้องใช้น้ำช่วย หลังจากเช็ดออกแล้วจะทิ้งฟิล์มความชุ่มชื่นไว้

             เนื่องจากผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดสามารถล้างไขมันบนผิวหนังได้ แต่หากใช้ชนิดที่มีความเป็นกรด-ด่างสูง ใช้บ่อยเกินไปหรือเลือกใช้ไม่เหมาะกับสภาพผิวจะทำให้เกิดการระคายเคืองได้ ในระยะแรกจะรู้สึกว่าผิวแห้งตึง มีรอยย่น จนถึงเกิดอาการผิวหนังอักเสบ นอกจากนี้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดจะใส่สารต่าง ๆ เพื่อปรุงแต่งให้น่าใช้ มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน เช่น น้ำหอม สารกันบูด ยาฆ่าเชื้อ สี ซึ่งล้วนทำให้เกิดการแพ้ได้ ดังนั้นก่อนเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ดังกล่าวควรอ่านฉลากให้ดีและเลือกใช้ที่เหมาะกับสภาพผิวของเราเพื่อให้สุขภาพผิวหน้าของเราดีขึ้นค่ะ

ที่มา: หนังสือที่ระลึกเนื่องในวาระครบรอบ 36 ปี สมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย พุทธศักราช 2554

ภาพประกอบจาก FreeDigitalPhotos.net  by posterize